Zorgaanbieders en combinatie-instellingen

Een zorgaanbieder is:

1. een natuurlijk persoon of rechtspersoon die beroeps- of bedrijfsmatig zorg verleent;
2. een natuurlijk persoon of rechtspersoon die tarieven in rekening brengt voor het beroeps- of bedrijfsmatig verlenen van zorg door een zorgaanbieder onder 1, bij één van de volgende partijen:
   • een zorgverzekeraar, Wlz-uitvoerder of een particuliere ziekenkostenverzekeraar (ziektekostenverzekeraar);
   • een andere zorgaanbieder (zoals een hoofdaannemer);
   • een patiënt;
   • een verzekerde (bijvoorbeeld een pgb-budgethouder).

Het beroeps- of bedrijfsmatig verlenen van zorg houdt in het verlenen van zorg in de zin van de Wmg tegen vergoeding. Het kan bij de vergoeding bijvoorbeeld gaan om een tarief voor een opdracht, subsidie of loon.

Zorgaanbieders die betaald worden uit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw), verzekerde zorg in Wet langdurige zorg (Wlz) of VWS-subsidie maken jaarlijks hun jaarverantwoording vóór 1 juni openbaar. Dit geldt voor zowel hoofdaannemers als onderaannemers.

Solisten en zzp'ers hoeven geen jaarverantwoording openbaar te maken, behalve wanneer de zzp'er een rechtspersoon (bijvoorbeeld een bv) is. Zie ook vragen voor solisten en zzp'ers verderop.

Daarnaast zijn nog een aantal categorieën van zorgaanbieders uitgezonderd van de verantwoordingsplicht. Bekijk alle uitzonderingen.

Onder het zorgaanbiederbegrip vallen zowel hoofdaannemers als onderaannemers. Dit betekent dat zowel de hoofd- als onderaannemer een jaarverantwoording openbaar moet maken. U leest hier meer over op de pagina 'Onderaannemer'.

In dit geval bent u een combinatie-instelling. Dit zijn zorgaanbieders die ook jeugdhulpaanbieder, gecertificeerde instelling of Veilig Thuis-organisatie zijn.

Als combinatie-instelling maakt u één uniforme financiële verantwoording openbaar zoals in de Regeling openbare jaarverantwoording WMG beschreven. U hoeft geen rekening te houden met de voorschriften in de Regeling Jeugdwet of Uitvoeringsregeling Wmo 2015.

Let op! Personenvennootschappen en (middel)grote rechtspersonen moeten wel de 'Opbrengsten Jeugdwet' toevoegen aan de financiële verantwoording. Daarnaast zijn zij verplicht om de specifieke informatie uit het Jaardocument Jeugd 2022 voor combinatie-instellingen of het Jaardocument Veilig Thuis 2022 aan te leveren.

Tijdens een boekjaar kan uw situatie veranderen, bijvoorbeeld door een fusie, splitsing of rechtsvormwijziging. In Gebeurtenissen die de openbaarmakingsplicht kunnen beïnvloeden leest u wie moet verantwoorden.

Er zijn twee manieren van bedrijfsoverdracht te onderscheiden:

1. Bedrijfsoverdracht via een activa passiva transactie
2. Bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie

Ad 1. Bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie

Bij een eenmanszaak of vennootschap onder firma (vof) gaat bedrijfsoverdracht altijd via een activa-passivatransactie. Ook een rechtspersoon kan er voor kiezen om via een activa-passivatransactie de praktijk aan de koper over te dragen. Bij een activa-passivatransactie gaan alle of een deel van de bezittingen en schulden van de verkoper over naar de koper. 

Een bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie is geen rechtshandeling die ertoe leidde dat één of meer zorgaanbieders ophielden zorgaanbieder te zijn. De nieuwe praktijkhouder hoeft in zijn jaarverantwoording over het boekjaar geen gegevens en andere informatie over de oude praktijkhouder te betrekken.

Scenario 1: De oude praktijkhouder stopt na bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie (bijvoorbeeld door pensioen)

De oude praktijkhouder is gestopt en kwalificeert niet meer als een zorgaanbieder. Er is geen verplichting meer voor de oude praktijkhouder om de jaarlijkse openbare jaarverantwoording in te dienen.

Scenario 2: De oude praktijkhouder blijft actief en kwalificeert als zorgaanbieder (bijvoorbeeld de praktijk is overgedragen, maar blijft als waarnemer zorg verlenen)

De oude praktijkhouder kwalificeert na de bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie nog steeds als zorgaanbieder, omdat hij zorg, bijvoorbeeld als waarnemer, blijft verlenen. Of deze oude praktijkhouder een jaarverantwoording moet openbaar maken, is afhankelijk van de vraag of deze ook “zorg doet verlenen”.

Ad 2. Bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie 

Alleen een rechtspersoon waarvan het vermogen in aandelen is verdeeld, kan de onderneming via een aandelentransactie aan de verkoper overdragen. Bijvoorbeeld een besloten vennootschap (bv). Een aandelentransactie verloopt altijd via de notaris. Met het overdragen van alle aandelen gaat de hele onderneming over naar de nieuwe aandeelhouder. Daarmee gaan alle bezittingen en schulden, rechten en verplichtingen, personeel, contracten, vergunningen en het hele verleden over.

Bij een gehele of gedeeltelijke bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie blijft de zorgaanbieder (rechtspersoon die bedrijfsmatig zorg verleent) voortbestaan. Het bestuur van de zorgaanbieder blijft verplicht om de jaarverantwoording over het gehele boekjaar openbaar te maken. Door de bedrijfsoverdracht via gehele of gedeeltelijke aandelentransactie zijn uitsluitend de aandeelhouders van de zorgaanbieder gewijzigd.

Zowel nieuwe (gestart op of na 1 januari 2022) als bestaande zorgaanbieders die betaald worden uit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw), verzekerde zorg in Wet langdurige zorg (Wlz) of VWS-subsidie maken jaarlijks hun jaarverantwoording vóór 1 juni openbaar. Dat geldt ook als u gedurende het boekjaar bent gestart met zorg verlenen. Dit geldt voor zowel hoofdaannemers als onderaannemers. Solisten met de rechtsvorm eenmanszaak hoeven geen jaarverantwoording openbaar te maken.

Zie voor het onderscheid tussen een zzp’er, solist en eenmanszaak de subcategorie met vragen voor zzp’er/solist/eenmanszaak verderop.

Een holding of tussenholding is verantwoordingsplichtig als deze kwalificeert als een zorgaanbieder (zie de vraag: “Wat is een zorgaanbieder?” eerder in deze lijst).

Een (tussen)holding die bijvoorbeeld tegen vergoeding alleen managementdiensten, zorgverleners of zaken ter beschikking stelt, kwalificeert niet als zorgaanbieder (in de zin van de Wmg). Deze beperking van werkzaamheden moet blijken uit zowel de overeenkomst(en) met contractuele verplichting(en) als de feitelijke werkzaamheden van de (tussen)holding.

Bij franchise wordt een contract gesloten tussen een franchisegever en een franchisenemer waarin de franchisegever, tegen een vergoeding, het recht verleent aan een franchisenemer om een onderneming met een bepaalde handelsnaam te exploiteren. Kenmerkend voor een franchisecontract is het gebruik van een herkenbare formule. Of zowel de franchisegever als de franchisenemer als zorgaanbieder gelden, is afhankelijk van de afspraken in het franchisecontract.

Het is voor de kwalificatie als zorgaanbieder bepalend wie uiteindelijk contractueel eindverantwoordelijk is voor de feitelijke zorgverlening. Met andere woorden: er is sprake van een contractuele verplichting tot het verlenen van zorg en daarop kan de zorgaanbieder door de contractpartij worden aangesproken.

In het geval van een franchisecontract tussen zorgaanbieders, is het uitgangspunt dat zowel franchisegever als franchisenemer onder de verantwoordingsplicht vallen.

Ja, als u zorg levert waarvoor u een vergoeding ontvangt, bent u verantwoordingsplichtig. Het gaat dan om zorg in de zin van de Wmg. Dit is:

• zorg omschreven in de Zorgverzekeringswet (Zvw);
• zorg omschreven in de Wet langdurige zorg (Wlz);
• individuele gezondheidszorg, die niet val onder de Zvw of Wlz, aan een persoon met als doel diens gezondheid te bevorderen of te bewaken;
• zorg als bedoeld in artikel 2 van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer Wmg.

Dit is afhankelijk van het aandeel van de onderwijscomponent in de netto-omzet. Kijk voor meer informatie op de pagina 'Zorgaanbieder met onderwijscomponent'.

Bij de zorg van sommige chronische aandoeningen is de hulp van meerdere artsen en zorgverleners nodig. Bijvoorbeeld de huisarts in samenwerking met een diëtist en een fysiotherapeut of oefentherapeut. Dit wordt in de praktijk ketenzorg genoemd. Als ketenzorg is georganiseerd in een samenwerkingsverband (bijvoorbeeld een maatschap, cv of vof) of in een rechtspersoon dan is er sprake van verantwoordingsplicht.

Een vennootschap met een buitenlandse rechtsvorm is verantwoordingsplichtig als deze rechtspersoon (feitelijk) in Nederland is gevestigd en bedrijfsmatig zorg verleent. De rechtsvorm is hierbij niet van belang.

Zorgaanbieders die vallen onder artikel 190 van de Provinciewet of 186 van de Gemeentewet moeten een jaarverantwoording openbaar maken. De uiterlijke aanleverdatum voor de openbare jaarverantwoording is voor deze zorgaanbieders 15 juli 2024.

Vanaf boekjaar 2022 is het niet meer mogelijk voor een zorgaanbieder om zich vereenvoudigd te verantwoorden.

De NZa kan handhavend optreden als u uw jaarverantwoording niet tijdig openbaar maakt, als uw jaarverantwoording niet volledig is of als uw jaarverantwoording inhoudelijk niet klopt. De NZa kan u dan een last onder dwangsom opleggen. U leest in de beleidsregel Handhaving openbaarmaking jaarverantwoording hoe de NZa handhaaft.

Tot boekjaar 2021 gold de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) voor de verantwoordingsplicht. Per boekjaar 2022 is dit veranderd. De openbaarmakingsplicht wordt per boekjaar 2022 geregeld in de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg).

Per 1 januari 2022 is ook de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) van kracht gegaan. Daarin worden onder andere de meldplicht en de vergunningsplicht voor zorgaanbieders geregeld.

Zorg in de zin van de Wmg bestaat uit:

• zorg omschreven in de Zorgverzekeringswet (Zvw);
• zorg omschreven  in de Wet langdurige zorg (Wlz);
• niet onder Zvw of Wlz vallende individuele gezondheidszorg die betrekking heeft op een persoon en ertoe strekt diens gezondheid te bevorderen of te bewaken;
• zorg als bedoeld in artikel 2 van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer WMG.

Het ter beschikking stellen van een zorgverlener (bv. detachering) geldt niet als zorgverlening.

De termen 'zzp'er', 'eenmanszaak' en 'solist' worden soms door elkaar gebruikt. Voor de uitleg van de wet zijn er verschillen.

• Een zzp'er is een zelfstandige zonder personeel. Een zzp'er kan verschillende rechtsvormen hebben.
• Een solist is een zzp'er die geen zorg laat verlenen door anderen op grond van een contract.
• De eenmanszaak is een type rechtsvorm voor een onderneming. Eenmanszaken worden gezien als natuurlijke personen. Een eenmanszaak kan ook personeel in dienst hebben. De zzp'er of solist die de rechtsvorm eenmanszaak heeft, is een natuurlijk persoon voor de uitleg van de verantwoordingsplicht.
• Als er sprake is van een rechtsvorm die een rechtspersoon is, zoals een bv, dan wordt de zzp'er of solist niet gezien als een natuurlijk persoon.

Zie ook de vraag ‘Wat is het verschil tussen een zzp'er, een solist en een eenmanszaak voor de jaarverantwoording?’ hierboven.

• Een zzp’er die een solist is én de rechtsvorm eenmanszaak heeft, is niet verantwoordingsplichtig. Een zzp’er is een solist als hij zorg verleent, de zorgverlening niet uitbesteedt en geen personeel (een stagiair is geen personeel) in dienst heeft. Wanneer een eigenaar van een bedrijf met de rechtsvorm eenmanszaak bijvoorbeeld zorg laat verlenen door werknemers, onderaannemers of een waarnemer dan moet de eigenaar wel een jaarverantwoording openbaar maken.
• Een vof of maatschap is niet verantwoordingsplichtig als er slechts één persoon zorg verleent en de andere maten of vennoten andere werkzaamheden dan zorgverlening verrichten. Wanneer een maat of vennoot zorg laat verlenen door werknemers, onderaannemers of een waarnemer dan moet er wel een jaarverantwoording openbaar worden gemaakt.
• Een zzp’er die een rechtspersoon (bijvoorbeeld een bv) is, is altijd verantwoordingsplichtig.

Kort samengevat: een zzp’er met de rechtsvorm eenmanszaak, hoeft mogelijk geen jaarverantwoording openbaar te maken. Zie ook het volgende stroomschema:

Als u een solist bent en u maakt gebruik van een waarnemer, dan moet u een jaarverantwoording openbaar maken over het boekjaar waarin u gebruik heeft gemaakt van de waarnemer. Heeft u wel een contract met een waarnemer, maar heeft de waarnemer geen zorg geleverd voor/namens u in het boekjaar waarover u moet verantwoorden? Dan hoeft u géén jaarverantwoording openbaar te maken.

Iemand die zorg verleent die vanuit een bestaande sociale relatie als stagiair, vrijwilliger of budgethouder (waarbij het gaat om handelingen in het kader van dit budgethouderschap), valt niet onder de definitie zorgaanbieder. Deze personen tellen daarom ook niet mee voor de kwalificatie van “zorg doen verlenen”. Iemand die werkzaam is als zzp’er kan dus gebruik maken van een stagiaire of vrijwilliger zonder verantwoordingsplichtig te worden. Zij verlenen immers binnen de zorgaanbieder geen beroepsmatige zorg.

Leerling-medewerkers (de zogenaamde BBL'ers) verlenen wel beroepsmatig zorg en tellen daarom ook mee voor de term “doen verlenen”. Een zorgaanbieder die gebruik maakt van een BBL'er is dus wel verantwoordingsplichtig.

Niet de individuele maten, maar de maatschap als geheel is openbaarmakingsplichtig. Hoewel de individuele maten de zorg verlenen en daarmee gekwalificeerd worden als zorgaanbieders, is hier een vrijstelling voor. Anders zouden de maten zich meerdere malen over dezelfde openbare jaarverantwoording moeten verantwoorden. Hiermee wordt de regeldruk beperkt.

NB. De bovenbedoelde vrijstelling geldt niet voor verlenen van zorg buiten het kader van een maatschap.

Relevante wetsartikelen:

• Artikel 40b, lid zes, Wmg
• Artikel 5a, onderdeel e, Bub Wmg

De bovenbedoelde coöperatie verleent niet bedrijfsmatig zorg en treedt niet op als zorgaanbieder in de zin van de Wmg; zij treedt uitsluitend op als een vertegenwoordiger van haar leden. De coöperatie valt daarmee buiten de verantwoordingsplicht. De leden van de coöperatie verlenen zelf zorg en zijn daarmee zelf zorgaanbieders. De leden van de coöperatie vallen onder de verantwoordingsplicht voor zover op grond van artikel 5a Bub Wmg, geen vrijstelling van toepassing is.

Ja. Een kostenmaatschap van zorgaanbieders, waarin zorgaanbieders de kosten delen is verantwoordingsplichtig. Een kostenmaatschap van zorgaanbieders is namelijk ook een niet rechtspersoonlijkheid bezittend organisatorisch verband van zorgaanbieders.

Meer hierover leest u ook in de nadere uitleg over de verhouding tussen de openbaarmakingsplicht van een geen rechtspersoonlijkheid bezittend organisatorisch verband van zorgaanbieders en de individuele vennoten op deze pagina.

Zie ook: artikel 40b, lid 6, Wmg

Nee. De bv is geen zorgaanbieder. Een bv die uitsluitend zorgpersoneel detacheert, functioneert als een soort uitzendbureau. Zij stelt alleen zorgverleners ter beschikking aan zorgaanbieders, maar verleent zelf geen zorg. Dit moet blijken uit zowel de overeenkomst(en) met de contractuele verplichting(en) als de feitelijke werkzaamheden van de bv.

Combinatie-instellingen kunnen volstaan met het openbaar maken van één uniforme financiële verantwoording met de bij de financiële verantwoording te voegen informatie conform de Regeling openbare jaarverantwoording WMG. Zij hoeven geen rekening te houden met de voorschriften in de Regeling Jeugdwet of Uitvoeringsregeling WMO 2015, met uitzondering van de bepaling dat personenvennootschappen en (middel)grote rechtspersonen de 'Opbrengsten Jeugdwet' toevoegen aan de financiële verantwoording.

Daarnaast zijn zij verplicht om de specifieke informatie uit het Jaardocument Jeugd 2022 voor combinatie-instellingen of het Jaardocument Veilig Thuis 2022 aan te leveren. Deze jaardocumenten gelden ook voor boekjaar 2023.

Een zorgaanbieder (of groep) is klein, middelgroot of groot als deze de meest recente twee opeenvolgende jaren voldoet aan in elk geval twee van de drie kenmerken in de kolom klein, middelgroot of groot van onderstaande tabel:

Voor een nieuw opgerichte zorgaanbieder wordt de omvang voor het eerste boekjaar bepaald door toetsing aan de groottecriteria aan het einde van dat boekjaar.

Bent u groepshoofd of tussenholding? Dan bepaalt u geconsolideerd welke groottecriteria op u van toepassing zijn. Consolidatie betekent dat u uw cijfers en de cijfers van alle vennootschappen/maatschappijen behorend tot de groep bij elkaar optelt. Op basis van deze geconsolideerde cijfers bepaalt u welke grootte op u van toepassing is.

Let op: Abortusklinieken worden altijd beschouwd als grote zorgaanbieders.

Nee. Een 'micro'-onderneming valt vanaf 2022 in de categorie 'kleine rechtspersoon'. Als kleine rechtspersoon maakt u voor de financiële verantwoording een jaarrekening openbaar, aangevuld met een verslag van de interne toezichthouder. Een kleine rechtspersoon is vrijgesteld van het openbaar maken van een bestuursverslag en een controleverklaring. 

Een jaarverslag is synoniem voor bestuursverslag. In een bestuursverslag legt de dagelijkse en algemene leiding uit wat ze in het afgelopen jaar heeft gedaan. Het bestuursverslag bestaat uit een inhoudelijk deel en een financieel deel. In het inhoudelijke gedeelte wordt de gang van zaken besproken zoals de gebeurtenissen in het afgelopen boekjaar, de positie van de organisatie aan het einde van het boekjaar en de visie op de toekomst. Het financiële gedeelte bestaat uit de financiële verantwoording.

Een jaarrekening is een onderdeel uit de financiële verantwoording. Welke vereisten aan het bestuursverslag op u van toepassing zijn, kunt u terugvinden in de handreikingen jaarverantwoording, zie pagina Hulp & contact.

De modellen voor de financiële verantwoording zijn opgenomen in de bijlagen 1 en 2 van de Regeling Openbare Jaarverantwoording WMG. De modellen zijn ook opgenomen in de handreikingen jaarverantwoording van de NZa.

Een eennmanszaak hoeft geen jaarrekening in te dienen, alleen 6 ratio's. Een model is dan ook niet van toepassing op een eenmanszaak.

Ja, dat mag zolang niet wordt afgeweken van de modellen voor de financiële verantwoording zoals opgenomen in de bijlagen 1 en 2 van de Regeling Openbare Jaarverantwoording WMG. Daarin staan de minimale zaken die u dient op te nemen. Meer opnemen mag, minder opnemen niet. U kunt een post in de balans of winst- en verliesrekening achterwege laten als het saldo in het huidige en voorgaande boekjaar € 0,- bedraagt en daardoor niet op u van toepassing is.

Nee, dit is niet verplicht. De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) beveelt echter aan dit wel te doen (RJ655).

Nee, u moet over ál uw zorgverlening verantwoording afleggen, wanneer u verantwoordingsplichtig bent. Zie ook de handreikingen jaarverantwoording van de NZa op de pagina Hulp & contact.

Een personenvennootschap (maatschap, vof, commanditaire vennootschap) moet als financiële verantwoording een balans, staat van Baten en Lasten en een toelichting op beide volgens het model, zoals opgenomen in Bijlage 2 van de regeling openbare jaarverantwoording WMG, van de gehele onderneming openbaar maken. 

De vereisten voor het bestuursverslag vindt u in de handreiking jaarverantwoording middelgrote en grote rechtspersoon of handreiking jaarverantwoording abortuskliniek.

De meeste kleine zorgaanbieders en kleine combinatie-instellingen die vallen onder de Regeling openbare jaarverantwoording WMG hoeven geen accountantsverklaring te overleggen. Een uitzondering hierop zijn bijvoorbeeld de abortusklinieken.

Een zorgaanbieder moet een geconsolideerde jaarrekening deponeren als hij alleen of samen met een andere groepsmaatschappij aan het hoofd staat van zijn groep, of als hij overheersende zeggenschap kan uitoefenen of centrale leiding heeft over een of meerdere groepsleden.

Als de groep volgens de groottecriteria wordt aangemerkt als 'klein' dan mag gebruik gemaakt worden van een consolidatievrijstelling. Een kleine groep is niet wettelijk verplicht om een geconsolideerde jaarrekening en andere informatie betreffende de bedrijfsvoering van de zorgaanbieder te openbaren.

Relevant wetsartikel: Artikel 7 van de Regeling openbare jaarverantwoording WMG

Zie ook de pagina 'Geconsolideerd openbaar maken' voor meer informatie.

Nee. In het kader van de openbare jaarverantwoording door zorgaanbieders moet iedere groepsmaatschappij tenminste een enkelvoudige jaarrekening openbaar maken. De zogenoemde 403-verklaring is in dit kader niet van toepassing.

Een holding of tussenholding die geen zorgaanbieder is, is niet verplicht om de geconsolideerde jaarrekening op te stellen.

Zie ook: artikel 5a van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer WMGv

Als een groepsmaatschappij, die zelf een zorgaanbieder is, gebruik wil maken van de vrijstelling van de consolidatieplicht, dan maakt de holding of tussenholding de geconsolideerde jaarrekening openbaar via DigiMV.

Zie ook:

• Artikel 7, lid 3, onderdeel b van de Regeling openbare jaarverantwoording WMGv
• Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek

Zowel de holding als de werkmaatschappijen moeten verantwoorden, mits beide zorgaanbieder zijn.

Ja. Een zorgaanbieder moet een geconsolideerde jaarrekening openbaar maken, waarin de eigen financiële gegevens en die van haar dochtermaatschappijen in de groep, andere groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, zijn opgenomen.

Niet in de consolidatie hoeft te worden opgenomen, gegevens:

• waarvan de gezamenlijke betekenis te verwaarlozen is op het geheel;
• die tegen onevenredige kosten of met grote vertraging te verkrijgen of te ramen zijn; of
• waarin het belang slechts wordt gehouden om het te vervreemden.

De regels met betrekking tot consolidatie zijn alleen van toepassing op rechtspersonen. Consolidatie is niet van toepassing op personenvennootschappen met uitzondering van een commanditaire vennootschap of vennootschap onder firma waarvan alle vennoten die volledig jegens schuldeisers aansprakelijk zijn voor de schulden, kapitaalvennootschappen naar buitenlands recht zijn.